اجمال تاریخ این حرم مقدس این است که قبور ائمه بقیع (علیهم السلام) مانند دیگر قبرها در محوطه مکشوف و بدون دیوار و سقف نبوده؛ بلکه قبر آنان مانند تربت پاک رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم و حضرت رضا علیه السلام از آغاز دفن اجساد مبارک و پیکر مطهرشان در داخل خانهای که متعلق به عقیل بوده، قرار داشته است و به مرور زمان این خانه به ساختمان مناسب، به شکل مسجد تبدیل شده، سپس در محل همان ساختمان بزرگترین و مرتفعترین گنبد و بارگاه بنا شده است و در قرون متمادی دارای خادم و دربان و دارای ظریفترین و گرانبهاترین ضریح و صندوق با زیباترین روپوش و دارای فرش و قندیل بوده است و بالاخره در هشتم شوال سال ۱۳۴۴ هجری قمری به وسیله وهابیان منهدم شده است.
در روز هشتم ماه شوّال سال یک ۱۳۴۵ هجری قمری، تمام بقاع متبرّکه و مشاهد مشرّفه ائمّه بقیع (حضرت إمام حسن مُجتبی، و حضرت إمام زین العابدین، و حضرت إمام محمّد باقر، و حضرت إمام جعفر صادق علیهم السّلام) را با بقیه بقاع از قبور دختران رسول الله (زینب، امّ کلثُوم و رُقَیَّه) و قبور عمّه های رسول الله (صَفِیه و عاتِکه) و قبر حضرت امُّ البنین، و قبر حضرت اسماعیل بن جعفر الصّادق، و قبر حضرت إبراهیم فرزند رسول الله، و قبور تمامی أصحاب و تابعین و أرحام و أزواج رسول الله، و صلحاء و أبراری که از حَدِّ إحصاء بیرون است؛ همگی را خراب و با خاک یکسان کردند.
وهابیها در نظر داشتند با تقارن انهدام این قبور، قبر رسول خدا و کعبه را نیز خراب کنند؛ و با دستاویز به آن که بوسیدن و دور زدن بر گرداگرد سنگها شرک است، خانه خدا را منهدم کنند.
در مدینه طیبه دیگر اسمی از «محلّه بنی هاشم» نیست، از «خانه أبُو أیوب أنصاری» خبری نیست؛ «بیت الأحزان» را خراب کردند، دیوار «مسجد علی علیه السلام» را با صفحاتی پوشانده؛ و دَرِ آن را مهر و موم کرده اند. «مَشْربه امِّ إبراهیم» محل شریف و مقدّس و آن محلّ نورانی و پر فیض؛ امروز به مزبله شبیهتر است تا به مسکن و مأوای رسول خدا و أهل بیت رسول خدا و با این حال متروک و مقفول و مغفول است.
مَسجد «الْفَضیخ» که همان مسجد ردّ شمس برای حضرت أمیرالمؤمنین علیه السّلام است، متروک و مهجور است؛ و حتّی کسی نام آن را نمی داند. نام علی بن أبی طالب در خطبهها و منبرها برده نمی شود؛ آه چه شهر غریب و مهجوری است مدینه! مدینه که هر وجب آن حکایت از علم و عرفان و قضاء و درایت و ولایت و حَماسه و إیثار یگانه حامی رسول الله، حضرت أمیرالمؤمنین علیه السّلام دارد؛ امروز تاریک و غریب است.
در کتاب «وفاء الوفاء» جلد سوم از صفحه ۸۹۱ به بعد، قبور بزرگان بقیع را نام میبرد. از جمله اینکه به غیر از ستارگان محراب بقیع (حضرت امام حسن مجتبی و زین العابدین و امام محمد باقر و حضرت صادق علیهم السلام)، انوار درخشنده دیگری در این مکان مقدس مدفون هستند که به بعض ایشان اشاره میشود:
۱. عثمان بن مظعون، اولین مهاجری که از دنیا رفت و پیامبر گرامی (ص) در تشییع جنازه او شرکت کرده، فرمود: «طُوباکَ یا عُثمانُ لَمْ تُلْبِسْکَ الدُنْیا وَ لَمْ تَلْبَسْها؛ خوشا به حالت که دنیا تو را نپوشانید و تو نیز خود را با دنیا نپوشاندی»، پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه وآله بعد از دفن وی، دستور فرمودند، سنگی را روی قبر وی قرار دهند. جالب این که، سنگ به قدری بزرگ و سنگین بود که اصحاب قادر بر حمل نبودند و شخص پیامبر صلّی اللّه علیه و آله با تمام قدرت کمک فرمود و بعد از تغییراتی که در بقیع وارد شد، قبر او را از همان سنگ بزرگ شناسایی کردند. پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه و آله با این عمل به مردم این درس را داد که قبر افرادی مثل عثمان بن مظعون (که مردی صالح و عابد و زاهد بود، تا جایی که رسول خدا صلّی اللّه علیه و آله بعد از مرگش، کفن از صورتش کنار زد و صورت او را بوسید)، باید با عزت بماند.
۲. فاطمه بنت اسد، مادر حضرت علی علیه السّلام زنی که دیوار کعبه برای زایمان او شکافته شد و امدادهای غیبی هنگام تولد فرزندش از آسمان فرود آمد، یازدهمین نفری بود که به رسول خدا (ص) ایمان آورد و حضرت با کلمه «مادرم» به او خطاب میفرمود، زنی که پیامبر عزیز (ص) در مرگ او گریه کرد و پیراهن خود را کفن او کرد و چهل تکبیر بر او گفت، زنی که برای دو نفر از اولیای خدا (پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه وآله و امیرالمؤمنین علیه السّلام) خدمت و مادری کرد؛ زنی که برای اسلام مهاجرت کرد، زنی که رسول اللّه صلّی اللّه علیه وآله بعد از دفنش با او سخن گفت: که: «هل وَجَدْتَ ما وَعَد ربّکُ حقّا، آیا به وعدههایی که پروردگارت داده بود، دست یافتی؟» او هم گفت: «بله»؛ زنی که رسول اللّه صلّی اللّه علیه و آله قبل از دفن او، وارد قبر شد تا مکان را با بدن خود متبرک کند و برای مدت طولانی مناجات کرد، قبرش در پشت دیوار بقیع در کنار چهار امام واقع شده است.
۳. سعد بن معاذ، مردی والا مقام، از یاران وفادار پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه وآله که در جنگها همراه حضرت بود و گاهی مورد اصابت تیر قرار میگرفت، کسی که رسول خدا صلّی اللّه علیه وآله درباره اش فرمود: «همچون استخوان در گلوی کفاری»، کسی که نود هزار فرشته، در تشییع جنازه او به زمین آمدند؛ او از علاقهمندان مخلص علی علیه السلام بود، در ماجرای «خندق» مجروح شد. رسول اکرم صلّی اللّه علیه وآله برای او دعا میکرد و در تشییع جنازه او شرکت کرد.
۴. حلیمه سعدیه، زنی روستایی که در صحرای مکّه زندگی میکرد، ولی پاک و سالم بود و توفیق شیر دادن به پیامبر (ص)، تنها نصیب او شد، زیرا دهها زن برای شیر دادن حاضر شدند، اما رسول خدا صلّی اللّه علیه وآله هیچ یک از سینهها را به دهان نگرفت.
عبدالمطلب بسیار نگران به مسجد الحرام آمد و در کنار کعبه، با حالت پریشانی نشست، پیرمردی حال او را پرسید تا از ماجرا خبردار شد، بعد پیشنهاد کرد که من زنی سراغ دارم بسیار خردمند و خوش بیان و زیبا و آبرومند، از فامیلی بسیار محترم، عبدالمطلب به سراغ پدر آن بانو رفت و بعد از گفتوگوهایی، این بانو، دایه آخرین پیامبر آسمانی شد، بعد از دو سال کودک را به مکّه آورد، ولی باز هم برای مدت سه سال دیگر، رسول اکرم صلّی اللّه علیه وآله در دامن این بانو زندگی و رشد کرد.
در کتاب «مرآت الحرمین» نقل شده که بیش از ۱۰ هزار نفر از اصحاب و تابعین در بقیع دفن شدهاند.
۵. عباس عموی پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه وآله که مسؤول آب رسانی به زائران کعبه و مورد احترام همگان بود، تا آنجا که خلیفه دوم در قحط سالی، برای طلب باران، خدا را به مقام عباس سوگند داد؛ و اشعاری که در مدح پیامبر گرامی صلّی اللّه علیه وآله سرود، معروف است، عباس و حمزه از عموهای عالی مقام پیامبر اکرم صلّی اللّه علیه وآله هستند. بگذریم که قرنی بعد، دودمان او (بنی العبّاس) که حاکم بر مسلمین شدند به ذریّه و اهل بیت پیامبر صلّی اللّه علیه وآله امام باقر تا امام عسکری علیهم السلام چه ظلمها کردند که در پیش بینیها و اخبار غیبی رسول اکرم صلّی اللّه علیه وآله به عموی خود آمده است.
۶. ابراهیم، فرزندی که بعد از فوت زینب، رقیه و ام کلثوم، خداوند به رسول اکرم صلّی اللّه علیه وآله عطا فرمود، ولی این کودک هم، بیش از هیجده ماه عمر نکرد، پیامبر عزیز صلّی اللّه علیه وآله در سوگ او بسیار گریست و همین که مورد اعتراض بعضی قرار گرفت، فرمود: گریهای که برخاسته از عواطف انسانی باشد، مانعی ندارد، آن چه مورد نهی است، اعتراض به مقدرات الهی است (و چاک دادن یقه و فریاد کردن است).
۷. قبر سه دختر رسول گرامی صلّی اللّه علیه وآله به نامهای زینب، رقیه و ام کلثوم، همچنین قبر زنان پیامبر صلّی اللّه علیه وآله (غیر از خدیجه سلام اللّه علیها که در مکّه است و میمونه که در دو فرسخی مکّه است) در قبرستان بقیع واقع شده است.
۸. قبر چند تن از شهدای احد در جانب غربی بقیع واقع شده است.
۹. نافع (بزرگ قرّاء) و ابو سعید خدری (از صحابه بزرگ و از هواداران امیرالمؤ منین علیه السلام) نیز در آنجاست.
۱۰. قبور عاتکه و صفیه، دو عمه بزرگوار حضرت رسول اکرم صلّی اللّه علیه وآله و ام البنین، مادر حضرت ابیالفضل العباس علیه السلام نیز در بقیع است، ام البنین چهار فرزند داشت، به نامهای عباس، جعفر، عثمان و عبداللّه که همه آنان در کربلا به شهادت رسیدند؛ و این واقعیتی است که وهابیت با استناد به ادله بی اساس و خرافی خود چشم بر سیره نبوی بسته و با ارائه چهرهای خشن و خشک از اسلام، روح حقیقی اسلام را نادیده گرفته و پا بر تمامی معارف و حقایق اسلامی گذاشته اند.
منبع خبرگزاری صدا و سیما